![](/media/lib/474/n-chemia2021-11cd0dc36d29a93460f635e68a3520fe.jpg)
Nobel z chemii za pomysł tak prosty i genialny, że aż dziwne, iż nikt wcześniej o tym nie pomyślał
6 października 2021, 11:27Tegoroczną Nagrodą Nobla z chemii podzielą się Benjamin List z Niemiec i David MacMillan z USA, zdecydowała Szwedzka Królewska Akademia Nauk. Nagrodę przyznano za rozwój asymetrycznej katalizy organicznej. Prace Lista i MacMillana mają olbrzymi wpływ na tworzenie nowych leków, a przy okazji czynią procesy chemiczne bardziej przyjazne środowisku naturalnemu.
![](/media/lib/474/n-kenan-b3737c68f50f8c23999150f733a505d2.jpg)
Na Ziemi uda się odtworzyć procesy z czarnych dziur i wybuchów supernowych?
6 października 2021, 09:10Zjawiska istotne dla czarnych dziur, eksplozji supernowych i innych ekstremalnych wydarzeń kosmicznych mogą zostać odtworzone na Ziemi, twierdzą naukowcy z Pinceton University, SLAC National Accelerator Laboratory oraz Princeton Plasma Physics Laboratory. Dowodzą oni, że współczesna technologia pozwala na uzyskanie procesów kaskadowych opisywanych przez elektrodynamikę kwantową (QED cascades)
![](/media/lib/473/n-gibraltar-abea87fd5b9daad3e5fcd3840c59e285.jpg)
W niedostępnej od 40 000 lat jaskini mogą znajdować się unikatowe ślady neandertalczyków
4 października 2021, 13:54Po 9 latach prac w jednej z jaskiń Skały Gibraltarskiej – jaskini Vanguard – udało się odkryć komorę, która pozostawała zamknięta przez ostatnich 40 000 lat. Specjaliści mają nadzieję, że znajdą w niej unikatowe ślady bytności neandertalczyków, które wzbogacą naszą wiedzę o tym gatunku.
![](/media/lib/473/n-sbnd1-64258ec6e6a3c923c0ef22cb0c3976b8.jpg)
Fermilab buduje ostatni z wielkich detektorów, które mają znaleźć neutrino sterylne i fizykę poza MS
4 października 2021, 09:26W Fermi National Accelerator Laboratory (Fermi Lab), jednej z najbardziej zasłużonych instytucji dla rozwoju fizyki cząstek, trwa właśnie budowa ostatniego z wielkich detektorów, który ma badać neutrino i szukać dowodów na istnienie fizyki poza Modelem Standardowym. Zespół detektorów powstaje w ramach Short-Baselina Neutrino Program.
![](/media/lib/473/n-ziemiaapollo-1240b787ea304506cee8821f102f0246.jpg)
Ziemia pociemniała przez globalne ocieplenie
1 października 2021, 09:45Naukowcy z Big Bear Solar Observatory, Instituto de Astrofísica de Canarias oraz New York University poinformowali, że Ziemia pociemniała w wyniku zmian klimatycznych. Główną zaś przyczyną zmniejszonego współczynnika odbicia naszej planety są ogrzewające się oceany. Na potrzeby swoich badań uczeni wykorzystali dane z 20 lat (1998–2017) pomiarów światła popielatego oraz pomiary satelitarne
![](/media/lib/473/n-neurony-8bbd90831b61d0b7da6fe1bc4d7b89e6.jpg)
Zaskakujące odkrycie. Zagęszczenie synaps w mózgach myszy jest większe niż w mózgach małp
1 października 2021, 05:22Gdy naukowcy z University of Chicago i Argonne National Laboratory porównali ponad 15 000 synaps u makaków i myszy, ze zdumieniem zauważyli, że neurony w korze wzrokowej makaków mają od 2 do 5 razy mniej synaps, niż neurony u myszy. Różnica wynikać może prawdopodobnie z metabolicznego kosztu utrzymywania synaps. Naczelne uważane są za bardziej inteligentne od gryzoni, tymczasem okazuje się, że w neuronach myszy występuje więcej synaps.
![](/media/lib/473/n-jefferson2-13d2c49552f6b88f836b8b9bf7059256.jpg)
Precyzyjne pomiary neutronowej „skórki” jądra atomu zmieniają wiedzę o gwiazdach neutronowych
30 września 2021, 12:48Fizycy z Thomas Jefferson National Accelerator Facility (TJNAF – Jefferson Lab) zmierzyli z niezwykłą dokładnością grubość neutronowej „skórki” tworzącej otoczkę jądra ołowiu. Na łamach Physical Review Letters poinformowali, że grubość ta wynosi 0,28 milionowych części nanometra. A ich pomiary mają duże znaczenie dla określenia struktury i rozmiarów... gwiazd neutronowych.
![](/media/lib/473/n-zdigitalizowana-kolekcja-b04ed8a178eedb32a27171f66baeb9af.jpg)
Zdigitalizowane zdjęcia 2 przyjaciółek dają wgląd w przebieg wykopalisk w Sutton Hoo
30 września 2021, 11:26National Trust poinformował o ukończeniu digitalizacji pełnej kolekcji zdjęć przyjaciółek, Mercie Lack i Barbary Wagstaff, dokumentujących wykopaliska w Sutton Hoo. W przededniu II wojny światowej odkryto tam anglosaski grób królewski.
![](/media/lib/473/n-snow-lilly2-d696277f0e0fcb82a53af36ee5f462af.jpg)
Najstarszy żyjący w niewoli niedźwiedź polarny w Ameryce Północnej został poddany eutanazji
28 września 2021, 10:04Ze względu na pogarszający się stan zdrowia 36-letnia niedźwiedzica polarna Snow Lilly z Milwaukee County Zoo została poddana eutanazji. Była najstarszym żyjącym w niewoli niedźwiedziem polarnym w Ameryce Północnej.
![](/media/lib/472/n-antarktyka-27d27adb78367febeb78b84d1bf52206.jpg)
Topniejące lądolody wywołują ruchy skorupy ziemskiej na większą skalę niż przypuszczano
27 września 2021, 15:44Topniejące lądolody na biegunach wywołują zmiany mierzalne w skali globalnej, których rozmiary zaskoczył naukowców. I nie chodzi tutaj o podnoszący się poziom oceanów, a o ruchy samej skorupy ziemskiej uwolnionej od ciężarów miliardów ton lodu